De Leopoldskazerne, een historische site

De Leopoldskazerne lijkt met z’n dikke muren, kantelen, hoektorens en schietgaten op een versterkte burcht. Het militair complex heeft nu geen connecties meer met het leger. Toch heeft het gebouw een rijke geschiedenis.

Deze gaat terug tot in de late 19de eeuw, toen architecten Modeste de Noyette en O. Geerling het gebouw, in eclectische stijl, bouwden (1890-1905). In 1907 nam het 2e Linie Regiment de kazerne effectief in gebruik en huisden er meer dan 1.300 militairen. Een achttal jaar later, tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd de kazerne bezet door de Duitse troepen en veranderde van naam in ‘Kaserne Kaiser Wilhelm’. Ook tijdens de Tweede Wereldoorleg werd de kazerne opnieuw bezet van 1940-1945. De Luftwaffe plaatste er een radarinstallatie en luchtafgeweerschut. Hierdoor verdwenen er vijf torenspitsen en bijna alle ijzeren sierspitsen. Na de bevrijding keert het 2e Linie Regiment niet terug naar zijn kazerne, maar werd bevolkt door scholen en deinsten om in 1955 plaats te maken voor het Centrum van de Gezondheidszorg dat fungeerde als opleidingscentrum voor (reserve-)officieren en brancardiers.

Bij de herstructureringen van de Belgische krijgsmacht en de centralisatie van de diensten werden enkele gebouwen verkocht aan de stad Gent. Sinds 2007 is het HISK (Hoger Instituut voor Schone Kunsten) gevestigd in de kazerne. Andere delen ervan zijn nog steeds eigendom van het Belgisch leger.

In januari 2018 wonnen enkel ontwikkelaars de wedstrijd voor de herbestemming van de Leopoldskazerne. Deze zal omgevormd worden tot een duurzame stadsbuurt waarin er plaats gemaakt wordt voor het nieuwe Provinciehuis van Oost-Vlaanderen, kunstatelieres van het HISK, kantoren voor Defensie, een stadshotel, kinderopvang en 91 wooneenheden. Het historische karakter en het architecturale erfgoed van de site blijft bewaard en wordt beschermd en voldoet aan strenge duurzaamheidsvereisten. Het wordt een rustpunt en ontmoetingsplek voor de buurt met centraal het binnenplein, een aangename groene ruimte en tevens het 5e grootste plein van Gent.

In maart 2024 nemen de provinciediensten en de eerste bewoners er hun intrek.